Xem MỘT THOÁNG HUẾ, HÈ 2013 (1) theo đường dẫn sau :
Bánh bèo
Hồ Tịnh, là tiếng chúng tôi
thường gọi hồ Tịnh Tâm, cách nhà tui chưa đến
200 m, trên đường ra phố tui thường đi qua nơi này. Hồ
Tịnh vốn là khu thượng uyển nổi tiếng hàng đầu
của vương triều Nguyễn.
Một
nhà báo đã viết:
“Với kiểu kiến trúc cầu kỳ, nhưng hết sức hài hòa với tự nhiên, hồ Tịnh
Tâm được xem là một thành tựu tiêu biểu của nghệ thuật kiến trúc cảnh quan Việt
Nam thế kỷ 19. Cảnh đẹp của hồ đã tạo nguồn thi hứng và trở thành đề tài cho
nhiều bài thơ, chùm thơ nổi tiếng của các vua Nguyễn như Minh Mạng, Thiệu Trị,
Tự Đức... Và đặc biệt, trong chùm thơ ca ngợi 20 cảnh đẹp đất Thần kinh của vua
Thiệu Trị đã xếp hồ Tịnh Tâm là cảnh đẹp thứ 3, cho in bài thơ “Tịnh hồ hạ hứng”
cùng với phong cảnh hồ vào tranh gương để treo ở các cung điện”. (Chạnh buồn bên hồ Tịnh Tâm, Bùi Ngọc Long)
Một thắng
cảnh như rứa mà hại thay, sự trùng tu, tôn tạo lại diễn ra quá chậm, đên nay qua
hồ Tịnh tui vẫn còn thấy hoang sơ, xơ xác.
Hồ sen xưa nay trồng rau muống
Lầu bát giác được làm lại, lợp tôn, kích thước nhỏ và thấp hơn.
Ven hồ có một nhà hàng treo một bảng
hiệu như ri:
Thoạt nhìn
tưởng là đôi câu đối theo kiểu xưa, nhưng đọc kỹ hơn thì hai câu đối chẳng
chỉnh chút mô về ý cũng như về luật. Đúng là “đũa mốc mà chòi mâm son”. Cái đặc
sản ẩm thực nhậu nhẹt kéo cái di sản văn hóa xuống chỗ phàm tục một cách phũ phàng!
Không vào
quán “đặc sản” dê nhưng dường như cái mùi phàm tục ấy vẫn ám ảnh chúng tôi thêm
một đoạn đường dài. Chúng tôi quyết định quên cái “câu đối” ấy bằng cách tìm ăn món quà đặc Huế: Bánh bèo
cung An Định. Cung An Định (tư dinh của bà Từ
Cung Thái Hậu - mẹ Vua Bảo Đại) nằm ở phía nam Huế. Nàng chở tui qua cầu Tràng Tiền. Lúc dừng chờ đèn xanh, tui nhìn
lên khoảng trời trước mặt:
-Núi Ngự
Bình mô không chộ Xanh ơi!
-Anh ni vui
rứa thê! Núi Ngự Bình ở phía tê tề, mà đứng đây bị nhà cửa che làm răng mờ chộ.
Cái anh ni vui! (tiếng vui vút lên cao khiến cho chữ vui mang ý cười chê: anh ni tức cười quá!khùng quá!).
À mà tui
“vui” thiệt, trước mắt tui là tòa nhà vuông vức môt khối thô cứng, không hòa điệu chút nào với Huế dịu dàng, sâu lắng, vươn lên cao,
lừng lững che cả một khoảng trời phương nam Huế.
Câu thơ của
thi sĩ Bùi Giáng:
Dạ thưa xứ Huế bây giờ,
Vẫn còn núi Ngự bên bờ sông Hương…
Chiều ni tui
nghe như một nỗi tiếc nhớ xót xa: Huế đổi thay nhiều quá, chỉ còn núi Ngự và
sông Hương là “trơ gan cùng tuế nguyệt”!
Quán bánh bèo
cung An Định dễ tìm như Tịnh Tâm quán vì nó ăn theo tên một địa danh. Nhưng nếu
việc ăn theo của quán thịt dê Tịnh Tâm khiến chúng tôi phiền lòng thì việc ăn
theo của quán bèo nậm lọc lại khiến chúng tôi thích thú, tò mò. Cái tên “cung
An Định” đã gợi cái chất Huế rồi, mà những món quà chiều nay lại là đặc sản ẩm
thực Huế, là những món ăn bình dân thanh tao, nhẹ nhàng. Hai cái tên BÁNH BÈO
và CUNG AN ĐỊNH thiệt là hợp với nhau. Quán
nằm ở một đường nhỏ bên phải khuôn viên cung An Định, thế thì tên gọi cũng có
lý, may thay, hương vị món ăn cũng đậm đà, thái độ phục vụ khách hàng cũng nhẹ
nhàng, rất Huế.
-
Cho
hai dĩa bánh nậm lọc, ít ram nghe.
-
Dạ.
-
Cho
nhiều ớt vô nghe.
-
Dạ.
-
Tui ăn cay lắm.
- Dạ.
- O có nghe câu ni chưa : Không ăn đậu không phải là người Mễ, không đi trễ không phải là người Việt.
- Dạ.
- Tui thêm : Không ăn cay không phải là người Huế, đúng không o?
- Dạ.
- O ni vui hè, noái chi cũng dạ!
- Dạ.
- Dạ.
- O có nghe câu ni chưa : Không ăn đậu không phải là người Mễ, không đi trễ không phải là người Việt.
- Dạ.
- Tui thêm : Không ăn cay không phải là người Huế, đúng không o?
- Dạ.
- O ni vui hè, noái chi cũng dạ!
- Dạ.
Dạ, dạ,
dạ,…nghe thiệt là Huế.
Tôi ngần ngừ
trước cái bánh nậm còn lại trên dĩa. Bụng hơi no mà nhiều thứ bánh ngon khác
còn chờ,…Thấy vậy, nàng cao giọng:
-Ăn họn cho
rồi chơ làm duyên làm dáng chi nữa!
Ăn “họn”(ăn luôn đi, ăn quách đi cho xong)! Ui
chao! Lâu lắm mới nghe lại cái tiếng rất Huế này!
…tui bỗng
nhận ra một điều may mắn mà mấy hôm trước mãi bận tâm, bực bội vì những cái
“phản Huế” tui không nhận ra: tui đang được ngồi ăn món quà Huế bên một cô nàng
người Huế ! Mà như rứa cái thú thưởng thức văn hóa ẩm thực Huế mới trọn vẹn.
Trong khi
lắng nghe vị bùi, béo, mềm mịn tan dần trong miệng, tui bốc phét:
-Vài năm nữa
nghỉ hưu anh sẽ mở một quán món ngon xứ Huế, mời o chủ quán bánh bèo cung An
Định vào làm bánh, Xanh thấy răng hè?
Nàng dí ngón
tay thon mềm vào trán tui:
-Xí! Anh
đừng có mà mợt nghe! Chủ nhà hàng Kim Long trả o 15 triệu một tháng mà o có
thèm ừ hử chi mô!
Không cần
biết Kim Long quán ở đâu, mười lăm triệu nhiều ít thế nào, tui đã bị choáng bởi
tiếng “mợt” thốt ra từ cái miệng xinh đẹp của nàng rồi!
Lại thêm một
tiếng Huế “chính chủ” mà tui đã quên bẳng đi từ lâu. (“mợt” là tưởng bở!). Ôi,
vừa nhai bánh ít ram, nghe vị dòn rụm của bánh ram trộn lẫn với cái mềm mịn,
dẻo dính của bánh ít vừa nghe âm vang của tiếng “mợt” rất Huế mơn man lỗ tai,
sướng khoái nói răng cho hết!
Bánh ít ram
Dù còn thòm
thèm, tụi tui vẫn phải rời quán ra về, mang theo hương vị bèo, nậm, lọc, ít ram
cung An Định và âm vang ngọt ngào của hai tiếng đặc Huế: họn, mợt…
Cà phê Cố
Hương vẫn thường là nơi nghỉ chân hóng mát của chúng tôi sau mỗi chiều dạo phố,
quán ở bờ bắc sông Hương, nhìn ra khoảng sông xanh, êm ả giữa hai cây cầu quen
thuộc: Tràng Tiền, Phú Xuân, hai cây cầu một cũ một mới bắt qua sông Hương như
là biểu trưng cho cái cổ điển và cái hiện đại của Huế.(**)
Khi nắng
chiều tắt hẳn thì cầu Tràng Tiền hiện ra với vẻ diễm lệ tân tiến của mình.
Những vài cầu mềm mại lần lượt sáng lên với những màu sắc khác nhau. Đó là màu
của những ngọn đèn màu được bố trí kín đáo để rọi sáng các vài cầu. cứ khoảng 3
phút cầu thay đổi màu một lần, có lúc mỗi vài cầu có một màu khác nhau. Trong lúc đó thì những chiếc thuyền
rồng với tiếng đàn ca réo rắt xuất hiện, lờ lững trôi qua . Đây là những chiếc thuyền
chở du khách đi dạo sông Hương và trình diễn ca nhạc cung đình.
Trước cảnh
non nước hữu tình đó, nàng cất tiếng hát nhỏ bài ‘Huế xưa”. Đây là bài hát tôi
thích và đã nghe nhiều lần qua giọng ca Thiên Trang, Phi Anh nhưng lần này nghe
nàng hát lòng tôi dạt dào cảm xúc. Tôi ngồi xích lại gần bên nàng, mê mẩn. Mê
mẩn vì tiếng hát thân thương được cất lên trong khung cảnh hữu tình. Chúng tôi
ngồi sát bên nhau lúc nào không hay, để lòng chơi vơi theo cảm hứng của cái đẹp
của đất trời, của âm nhạc, của tình yêu Huế thiết tha, sâu thẳm trong lòng của
những đứa con của Huế thương. Thật thanh cao, trong sáng, lòng không bợn chút bụi
trần…
Tui đã tìm
lại Huế của tui như rứa đó!
Sáng hôm
sau, theo lời gọi của mệ Ba, tui ra quán Lục Bộ. Tại đây, thật vui, tui được
gặp những khuôn mặt của Huế một thời:
Anh Cao Hữu Điền, anh Giảng, mệ Ba, R
Với các anh,
hoài niệm từ một thời Huế xưa sôi động xuống đường hoặc thơ mộng lãng mạn tràn
về. Những cái tên vang vang hoài niệm: Trường Quốc học, Đồng Khánh, giảng đường
Đại học, cà phê Tổng Hội, cà phê Chín Lỗ
bên sông An Cựu(*), những ngày công tác
xã hội ở những miền quê hoang tàn vì bom đạn,..hiện về trong hồi ức. Huế vẫn
còn đó!
Dạ thưa xứ Huế bây giờ,
Vẫn còn núi Ngự bên bờ sông Hương…
Lúc này hai
câu thơ của thi sĩ đất Quảng Nam vang lên như một lời khẳng định. Điều này càng
được củng cố hơn vào những ngày cùng nàng đi thăm một vài cảnh cũ, thưởng thức
những món ăn dân dã cổ truyền của Huế ở nhũng góc đường, hè phố của những gánh
hàng giản dị, gặp lại những người năm xưa, đi vào chiều sâu của Huế.
thanhdalat
23/8/2013
Đi tìm lại Huế: (ảnh tui chụp, trừ ảnh thứ 14,15 nhờ chụp)
Chùa Huyền Không Sơn Thượng
Cổng chùa Diệu Đế (Sư và tiểu lợp lại ngói)
Nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế bên sông An Cựu
Cổng vào thành nội
Lầu Ngọ Môn
Con đường ngăn cách trường Quốc Học và trường Đồng Khánh
Bến nước làng Sình
O con gái Huế
Nói chuyện hội họa
Nói chuyện blog
Sinh hoạt Hướng Đạo. 8/2011 (nhiều thế hệ)
…………….
(*) Quán cà phê bên sông An
Cựu của một gia đình gồm có bà mẹ và tám o con gái xinh đẹp trông coi. Sinh
viên Huế thường đến “ngồi thiền” vì mấy o. Có cậu sinh viên nào đó ranh ma ngồi
đếm “lỗ” rồi đặt tên cho quán.
(**)Gọi là cầu mới nhưng Phú Xuân xây dựng từ năm 1974;
còn cầu Tràng Tiền có tuổi thọ đã hơn 100 năm.
