Mấy ngày nghỉ hè ở Huế - 4. THĂM LẠI ĐỒI XƯA

Về Huế luẩn quẩn trong phố mới hai ba hôm đã thấy nhớ ngoại ô và những ngọn đồi phía Tây Nam thành phố, tôi rủ Tô lên đường Nam du . “Con đường Nam Giao thẳng mà không bằng” đưa chúng tôi rời Huế đến vùng đồi của những lăng tẩm. Đến đàn Nam Giao, tôi dừng xe ngoái nhìn lại tìm cột cờ Phu Văn Lâu để xác nhận sự chính xác của câu văn xuôi đầy chất thơ của nhà thơ Xuân Diệu là đúng với thực tế, rồi đi tiếp. Qua một khúc quành, chúng tôi đến khu vực lăng Tự Đức. Tô bảo tôi dừng lại để đi xem cây sanh cổ thụ mới được Công ty Làng Việt di dời từ vùng núi A Lưới về nơi này cách đây mấy tháng. Việc đưa cây sanh cổ thụ từ trên núi về thành phố và chăm sóc cho nó sống tiếp cuộc đời dài bằng mấy đời người quả là một kỳ công. Dự định ban đầu của Công ty Làng Việt là thuê trực thăng chở về, nhưng vì một lý do nào đó không thực hiện được. Sau Công ty đã thuê hai xe cần cẩu đưa nó về Huế. Phải mất tới hai ngày đêm vượt qua hơn 50 km, qua những đoạn đường núi cheo leo giữa vách núi và vực sâu, cuối cùng cây sanh cổ thụ đã đến được nơi ở mới. Kỳ công thứ hai là trồng lại cây sanh này trên nền đất mới, đất đồng bằng. Khi chúng tôi đến thì nó đã yên vị, cành lá xanh tươi, oai vệ đứng bên đường, chỗ mà sau này là cổng vào của khu du lịch nghỉ dưỡng Làng Việt. Cây sanh cổ thụ được bảo vệ kỹ lưỡng, có hàng rào và phên che. Nhờ quen với một người dân ở gần đó nên Tô và tôi được cho vào xem tận nơi…

Tuổi cao tác lớn của cây sanh cổ thụ khiến cho con người kính trọng.( ở nơi ở cũ, cây sanh này được người dân địa phương thờ như vị thần thành hoàng và trước khi di dời nó, Công ty Làng Việt đã làm một lễ để xin phép). Tuy nhiên, đối với những người làm nghề kinh doanh du lịch thì việc bỏ ra một món tiền lớn, dành một sự nâng niu, chăm sóc đặc biệt cho cây sanh cổ thụ không hẳn do lòng kính ngưỡng tuổi tác của nó mà vì lý do thực tế hơn nhiều: lợi nhuận mà nó đem lại.
Nhìn ngắm cây sanh cổ thụ với dáng đứng hùng vĩ ở một vùng ven thành phố, tôi chạnh nghĩ tới nỗi trống vắng của một vùng núi mà từ bao nhiêu năm qua cây sanh này đã là bóng râm quen thuộc, đã là hình dáng quen thuộc. Sự quen thuộc không chỉ của núi rừng mà còn với bao thế hệ con người nơi đó. Người dân vùng này có việc qua nơi ở cũ của cây sanh cổ thụ, thấy một khoảng trống, chắc hẳn lòng cảm thấy một mất mát khó thể nguôi ngoai.
**
Rời cây sanh có cái mạng lớn, chúng tôi tiếp tục đi về hướng đồi Vọng Cảnh. Đây là một ngọn đồi thấp , cao khoảng 43m, cách Huế 7 km về phía Tây Nam ,chân đồi tiếp giáp bờ sông Hương, đối diện với điện Hòn Chén. Nằm nghỉ ngơi giữa vùng lăng tẩm, đồi Vọng Cảnh là một danh thắng của cố đô. Cái đẹp không ở hình dáng ngọn đồi mà ở chính vị trí tuyệt đẹp của nó, như tên gọi, đứng trên đồi mà nhìn ngắm cảnh sắc sông Hương thì không nơi nào bằng. Trong một tập địa phương chí về thị xã Huế (được biên soạn vào năm 1973), phần Thắng cảnh và du lịch có một đoạn viết về Vọng Cảnh như sau:
"Soi bóng trên dòng sông Hương nước chảy lờ đờ, đồi Vọng Cảnh gần sát lăng Tự Đức là một ngọn đồi cao, chung quanh gò đống nối nhau như rồng cuộn. Đứng trên đồi nhìn xuống mới thấy tất cả cái vẻ đẹp thơ mộng của non nước Hương Bình, núi sông hòa điệu nhịp nhàng với không khí trầm mặc, êm ả, xa xa lăng tẩm các nhà vua ẩn hiện dưới bóng cây xanh và từ đồi Vọng Cảnh nhìn qua bên kia sông Hương là điện Hòn Chén”.
 
     Đồi Vọng cảnh       Điện hòn chén .     Lăng Tự Đức      Lăng Đồng Khánh    .Lăng Thiệu Trị 
  Phía trên:     Chùa Thiên Mụ .       Trong vạch màu   Kinh thành Huế 


  Năm 2004, UNESCO đã có văn bản mời tỉnh Thừa Thiên lập hồ sơ đưa sông Hương và cảnh quan đôi bờ - trong đó có đồi Vọng Cảnh – tiến cử vào danh mục di sản thế giới. Thế nhưng chỉ sau đó một năm, ngọn đồi di sản này có nguy cơ bị hủy hoại bởi một dự án xây dựng khách sạn trên đó. Đó là một dự án lớn của một nhà đầu tư Hà Lan nhằm biến ngọn đồi này thành một khu du lịch trong một hệ thống Life Resorts trên lãnh thổ Việt Nam . Công cuộc xây dựng được tiến hành nhanh chóng. Chỉ sau mấy tháng có quyết định của UBND Tỉnh, đơn vị thiết kế đã cho khoan thăm dò địa chất để thiết kế nền móng cho công trình tại khu vực đồi. 

Phối cảnh khách sạn trên đồi Vọng Cảnh

Khi các nhà trí thức, các nhà văn hóa lên tiếng bảo vệ thì nó đã bị khoan 5 lỗ. Tuy nhiên, dù vào cuộc chậm hơn, bước đi chậm hơn các nhà kinh doanh; các nhà trí thức, các nhà văn hóa ở Huế và cả nước cũng đã cứu được ngọn đồi xinh đẹp. Hôm nay lên thăm lại đồi Vọng Cảnh, lòng không khỏi vui mừng thấy ngọn đồi thân thương vẫn nằm yên lành bên bờ sông Hương. Dự án kia, sau mấy lần điều chỉnh, đã tìm được một nơi thích hợp hơn, đó là cồn Hến.

 

Lên đồi, đi quanh một vòng, bỗng nhớ câu thơ của Bùi Giáng:
Dạ thưa phố Huế bây giờ,
Vẫn còn núi Ngự bên bờ sông Hương.
Thế sự và phố phường đã lắm lần bể dâu nhưng dòng Hương vẫn còn lặng lẽ trôi êm đềm, và đồi Vọng Cảnh, sau một lần thoát nạn , lại vẫn nguyên dáng xưa yêu kiều bên dòng sông mộng.

 

Lát sau thì Hồng đến, chúng tôi chụp thêm một số ảnh “nghệ thuật”: Vọng Cảnh trong nắng chiều.

"Ảnh nghệ thuật" của Nguyễn Văn Hồng

Nguyễn Tô vẫn còn duyên dáng lắm! (ảnh của Nguyễn Văn Hồng)

 Nguyễn Văn Hồng vàng rực trong nắng chiều (ảnh của Nguyễn Tô)

Đường về ở vùng đồi thật êm ả, vắng vẻ, ít nhiều đìu hiu khiến lòng người lắng xuống. Hai bên đường là những hàng thông cao, bóng râm đổ xuống mặt đường nhựa thẫm đen dần. Nhớ hồi đó, mấy anh em tôi trong độ thiếu niên vẫn thường đạp xe qua lối này lên Thiên An hốt rác thông khô về chụm bếp thay cho củi (củi hồi đó rất đắt). Dù phải đi kiếm rác xa, chúng tôi vẫn mong đến chiều thứ bảy để đi “lao động” theo lệnh của ba tôi. Vì thật ra, đối với chúng tôi, đó là những cuộc du lịch dã ngoại vô cùng thú vị. Trên đồi thông bát ngát, giữa một vùng thiên nhiên xanh tươi trong lành chúng tôi mặc sức chạy nhảy leo trèo, tha hồ hú gọi để nghe âm vang trong trẻo hồn nhiên của mình từ những ngọn đồi chung quanh vọng lại; vui chơi mệt thì nằm trên cỏ mềm lặng ngắm mây trời và thả hồn mơ mộng. 
Rồi cũng lối đi này, ngày xưa đạp xe cùng tôn nữ qua mấy ngõ hoa để rồi gió cuốn mây bay cách một đại dương, cách mấy bờ mộng mị…
Ôi, chỉ đôi phút hồi tưởng mà sao thấy lòng hiu hắt không đâu
Lòng thật bình yên mà sao buồn thế
Giật mình nhìn ra... ồ phố xa lạ…
(TCS)
Ừ hí, rứa mà đã hơn phần tư thế kỷ trôi qua rồi.
Hoài niệm cùng đi theo tôi thêm một đoạn đường dài. Xuôi dốc Nam Giao, chúng tôi về đến phố. Lặng nhìn dòng Hương êm trôi, lòng tôi nghe vang vọng câu thơ của ai đó mà giờ tôi đã quên tên:
Anh về bên sông nhặt hòn cuội nhỏ
Ném thia lia vào kỷ niệm mù tăm…*

th@nhdalat
18.9.2010
…………………………………………………
* Hình như thơ của Lê Đức Dục

Nguyễn Văn Hồng vàng rực trong nắng chiều (ảnh của Nguyễn Tô)